مدیریت پرستاری

تشویق و حمایت شیردهی مادر توسط پرستاران؛ استراتژی مهم ارتقاء سلامت تشویق و حمایت شیردهی مادر توسط پرستاران یك استراتژی مهم ارتقاء سلامت است زیرا حتی كوچكترین منفعت بهداشتی در سطح وسیع (جامعه) تأثیر با ارزشی بر جای می گذارد.

شیر مادر بهترین منبع تغذیه نوزاد و تأمین كننده رشد مناسب بوده و استفاده از آن احتمال ابتلا به سوء تغذیه، آلرژی ها و بیماریهای عفونی دستگاه گوارش و سیستم تنفس را در شیرخواران كاهش می دهد. تغذیه با شیر مادر با ضریب هوشی كودكان در سنین بالاتر مرتبط است. میزان فشار خون و كلسترول خون بزرگسالی در كودكان شیر مادر خوار نسبتاً پایین تر است.

مهمترین و ارزنده ترین اثر حفاظتی شیرمادر در مقابل دو قاتل عمده شیرخواران و كودكان یعنی بیماریهای اسهالی و عفونتهای حاد تنفسی است. شیر مادر بنا به دلایل متعدد مناسب ترین شیر برای شیرخوار می باشد. برخی مهمترین دلایل عبارتند از: انتقال عوامل تقویت كننده ایمنی، برقراری ارتباط روانی میان مادر و فرزند، متناسب بودن پروتئینها و سایر مواد مغذی اصلی برای كودك، رساندن مقادیر كافی چربی و مایع در شیر ابتدایی و انتهایی، تأمین اكثر مواد معدنی مورد نیاز، عدم آلودگی.

سازمان بهداشت جهانی بر تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماه تأكید بسیار دارد این در حالی است كه مطالعات نشان داده اند در ایران 27 درصد مادران تنها این كار را انجام می دهند و عواملی چون استفاده از شیر خشك، مصرف قرصهای ضد بارداری حاوی استروژن، درآمد بالای پدر و میزان تحصیلات بالای مادر بر مدت شیردهی آثار منفی می گذارد.

علیرغم وجود اثرات غیرقابل انكار تأثیر شیرمادر هنوز بسیاری از مادران به دلائل مختلف از جمله باورهای غلط، ناآگاهی آنان و اطرافیان، عوامل جسمی و روحی، تصور ناكافی بودن شیر مادر، شیردهی خود را زودتر قطع یا همراه شیر خود از تغذیه اضافی استفاده می كنند.

 قرآن كریم كه مهمترین و اساسی ترین منبع و در حقیقت قانون اساسی اسلام است در آیات متعدد و مستقیما درباره اهمیت شیر مادر تأكید نموده است و قرنها پیش درباره حقوق كودك سخن به میان آورده و تكالیف ویژهای را در این باب برای پدر و مادر و اطرافیان بر شمرده است.

علیرغم تغذیه نوزاد با شیر مادر بنا به دلایل و شرایطی ممكن است نوزاد از حقوق خود در استفاده از شیر مادر محروم شود. در جهان مدرن امروز حقوق كودك یكی از چالشهای موجود می باشد. آغوش گرم مادر و استفاده از شیر او از حقوق مسلم كودك است. تصمیم گیری مادر جهت شیردهی و تداوم آن به عواملی چون انگیزه، حمایت خانوادگی، حمایت فرهنگی جامعه، آگاهی مادران در مورد روش شیردهی دارد.

تشویق و حمایت شیردهی مادر توسط پرستاران یك استراتژی مهم ارتقاء سلامت است زیرا حتی كوچكترین منفعت بهداشتی در سطح وسیع (جامعه) تأثیر با ارزشی بر جای می گذارد. چون شاغل بودن مادران بر مدت زمان شیردهی آنان اثر منفی دارد و بایستی استراتژیهای خاصی در این زمینه اتخاذ شود و این مادران باید مورد حمایت قرار گیرند تا بر تردید و ترس خود غلبه نموده و حتی پس از بازگشت به محیط كار به شیر دادن به نوزاد خود ادامه دهند.

آموزش و مهارت آموزی تیم درمان درباره تغذیه با شیر مادر و ارزیابی كامل شیرخواران، آموزش مادران در دوران بارداری و شیردهی در مورد شیرمادر، عدم قطع شیردهی در دوران بیماری مادر و كودك، راههای افزایش شیرمادر، اهمیت تغذیه انحصاری با شیر مادر ضروری به نظر می رسد.

آموزش زنان باردار توسط افراد حرفه ای یكی از موفق ترین تلاشهای بین المللی جهت حفظ، ترویج و حمایت تغذیه با شیر مادر است.

شكوفه مدانلو: دانشجوی كارشناسی ارشد پرستاری كودكان، دانشكده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی