مدیریت پرستاری

نقرس و مراقبت‌های پرستاری

صنعتی شدن جوامع و تغییرات ایجاد در سبک زندگی، مشکلات و بیماری‌هایی را نیز به دنبال خواهد داشت.  یکی از بیماری‌هایی که در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده است، بیماری نقرس می‌باشد.


نقرس در واقع نوعی بیماری التهاب در مفاصل است که با التهاب و قرمزی و سوزش در مفاصل مشخص می‌‌شود و در بیش از نیمی از موارد این علایم در مفصل متاتارسوفالانژیال (مفصل ابتدایی شست پا) ظاهر می‌شود.

این بیماری که علت اصلی آن افزایش سطح اسیداوریک در خون می‌باشد ممکن است با بیماری‌های دیگری مانند سنگ‌های کلیوی (به خصوص سنگ‌های اوراتی) نیز همراه گردد. روند رو به رشد گرایش به غذاهای آماده و مصرف بیش از نیاز پروتئین، مصرف کالری بیش از نیاز، مصرف نوشیدنی‌های قندی، الکل و افزایش کلسترول خون نیز از سایر مواردی می‌باشند که می توانند در افزایش میزان اسیداوریک خون تاثیرگذار باشند و به این ترتیب زمینه را برای بروز بیماری نقرس فراهم نمایند.

افزایش میزان اسیداوریک در خون سبب رسوب کریستال‌های آن در مفاصل، تاندون‌ها و بافت‌های اطراف آن شده و به این ترتیب التهاب و درد ایجاد می‌گردد. در عین حال اصلی‌ترین عامل افزایش میزان اسیداوریک خون دریافت مواد غذایی حاوی اسیدآمینه پورین به میزان زیاد می‌باشد. از جمله علل ایجاد بیماری نقرس می‌توان به رژیم غذایی نامناسب حاوی پورین زیاد، استعداد ژنتیکی و مشکل در دفع مناسب نمک‌های اسید اوریک اشاره نمود.

از این بین دفع نامناسب اسیداوریک از کلیه یکی از عوامل مهم به شمار می‌رود. برخی مشکلات نیز احتمال بروز نقرس را افزایش می‌دهند. پاره‌ای از این مشکلات شامل: افزایش فشار خون، دیابت نوع 1 و 2، کلسترول بالا، مشکلات گوارشی، کاهش توده عضلانی، چاقی و بیماری‌های کلیوی می‌باشند. مصرف داروهای مدر نیز که گاهی در درمان کنترل فشار خون بالا مصرف می‌شوند نیز با افزایش حملات نقرس ارتباط مستقیم دارد.

توصیه می‌شود افراد مبتلا به نقرس زیاد آب بنوشند (حدود 2تا3 لیتر) زیرا این امر سبب کمک به دفع اسید اوریک از طریق کلیه‌ها می گردد. از طرفی این افراد باید سعی کنند تا وزن خود را در محدوده ایده‌آل حفظ نمایند و از مصرف زیاد روغن و غذاهای حاوی پورین خودداری نمایند.

رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند کمک زیادی به کنترل حملات نقرس و درمان آن نماید و توصیه می شود که افراد مبتلا میزان دریافت پورین را به 120 تا 150 میلی‌گرم در روز کاهش دهند.

برخی غذاهای حاوی پورین زیاد عبارتند از: گوشت و عصاره گوشت، احشاء حیوانات (جگر، دل، کلیه)، کله پاچه، ماهی ساردین و شاه‌ماهی، میگو، اسفناج، مخمرها (ماءالشعیر) و غلات (عدس، نخود، لوبیا). از طرفی مواد غذایی مانند مرغ و ماکیان دارای مقادیر متوسط پورین می‌باشند و میوه‌ها، سبزیجات، برنج پاستا سیب‌زمینی و تخم‌مرغ (مصرف متوسط) از جمله غذاهای آزاد هستند.

امیرحسین پیشگوئی

دانشجوی دکترای پرستاری

عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری ارتش