ایکتر یا زردی نوزادان

up ribbon: مقدمه

زردی نوزادان:

زردی نوزادان یکی از شایعترین مشکلات و یکی از مهمترین علل بستری می باشد، 60% نوزادان رسیده و 80% نوزادان نارس دچار زردی می شوند. در روزهای اول پس از تولد تغییر رنگ پوست یا ملتحمه چشم نوزاد به زردی باید به دقت مورد توجه والدین قرار گیرد، بعضی از والدین تصور می کند اگر نوزاد در روز اول و دوم زرد نباشد، دیگر دچار زردی (ایکتر( نمی شود. در صورتی که بیشتر موارد زردی ها، از روز سوم تولد به بعد ایجاد می‌شود. لذا بایستی نوزادان، در روزهای سوم تا پنجم بعد از تولد، جهت کنترل زردی نزد پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایند.

up ribbon: تشخیص علت زردی در بسیاری از اوقات دقیقاً مشخص نیست و علل مشخص شده زردی، نیز بسیار متفاوت هستند که شامل ناسازگاری خون و Rh مادر با نوزاد، کم کاری تیروئید نوزاد، کمبودهای آنزیمی گلبول های قرمز مثل بیماری فاوویسم، زردی ناشی از کمبود دریافت شیر مادر، زردی ناشی از شیر مادر و علل بسیاری دیگر ... تمامی این موارد موجب بالا رفتن سطح بیلیروبین خون میشود هر چه سطح بیلی روبین بالاتر می رود زردی از سر به پایین به سمت گردن و سپس قفسه سینه پیش می رود تا اینکه درموارد شدید نهایتاً به اندام ها ( دست و پا) می رسد.

زردی در روز اول تولد، مهم و اغلب خطرناک است و معمولاً توسط پزشک تشخیص داده می شود. اینگونه موارد معمولاً نیاز به بستری در بیمارستان دارند.
میزان خطرناک زردی، به وزن نوزاد و سن نوزاد بستگی دارد مثلاً میزان بیلی روبین 13 میلی گرم در دسی لیتر برای یک نوزاد 2 کیلوگرمی و 2 روزه می تواند خطرناک باشد ولی همین میزان برای یک نوزاد 3 کیلوگرمی، ده روزه، خطرناک نیست.

1- اگر مادر گروه خون O داشته باشد ولی نوزاد گروه خون AیاBداشته باشد.
2- اگر مادر Rh منفی و نوزاد Rh مثبت داشته باشد. بخصوص اگر مادر آمپول روگام حین حاملگی و بعد از زایمان دریافت نکرده باشد و به ویژه در زایمان های دوم به بعد.
3- سابقه زردی در فرزندان قبلی
4- عدم دریافت کافی شیر مادر در روزهای اول زندگی
5- نوزادان نارس (سن حاملگی کمتر از 37 هفته)
6- نوزادان با وزن تولد کمتر از 2500 گرم
7- نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت
8- نوزاد مبتلا به فاوویسم

درمان:

بهترین راه پیشگیری از زردی نوزادی، توصیه به شیردهی مکرر با شیر مادر است. شیردهی مداوم، سبب افزاش دفع مدفوع و نیز افزایش دفع زردی می شود.

بهترین درمان زردی، نور درمانی یا فتوتراپی است. جهت فتوتراپی از لامپ های مخصوص با طول موج مشخص استفاده می شود. فتوتراپی وقتی موثر است که از فاصله نزدیک (حدود 20 سانتی متر( بر روی بدن لخت نوزاد بتابد. پوشاندن چشمها و ناحیه کهنه نوزاد ضروری است. معمولاً فتوتراپی هنگام شیردهی و تعویض پوشک نوزاد قطع می شود. فتوتراپی عوارض خیلی کمی دارد. گاهی سبب اسهال و کم آبی نوزاد می شود. در مواردی نیز بثورات پوستی گذرا روی بدن نوزاد ظاهر می گردد.

اگر در نوزاد رسیده، میزان بیلی روبین به عدد 25 نزدیک شود و یا از آن بیشتر شود، بیمار اغلب در معرض تعویض خون قرار دارد و در صورت عدم بستری و درمان، منجر به ایجاد بیماری مهلک و خطرناکی بنام کرنیکتروس می شود. این بیماری با مرگ و میر بسیار بالایی همراه است و شیرخوارانی که جان سالم برد می برند دچار اختلالات شنوائی و بیماری حرکتی در اندام ها می شود که باعث ناتوانی جدی در زندگی آینده فرد می شود نوزادان بسیار نارس با وزنی کمتر از هزار گرم با بیلی روبینی کمتر از 10 نیز دچار کرنیکتروس شده اند.

up ribbon: نکات مورد توجه 1-استفاده از لامپ های مهتابی در منزل، تاثیری زیادی در کاهش زردی نوزاد ندارد و به علت اطمینان کاذبی که در والدین ایجاد می کند، می تواند خطرناک نیز باشد. علاوه بر این خطر ترکیدن لامپ و صدمه به نوزاد نیز وجوددارد.

2- فتوتراپی در منزل، در نوزادان نارس، وزن کمتر از 2500 گرم، زردی در 4-5 روز اول زندگی، زردی با مقادیر بیلی روبین بالاتر از 15 میلی گرم در دسی لیتر و زردی های مستقیم توصیه نمی شود.
3- قطع کردن شیر مادر جهت درمان زردی و جایگزین کردن آن با شیر خشک، بصورت معمول توصیه نمی شود. صرفاً در بعضی از انواع زردی که به علت شیر مادر می باشد ممکن است قطع کردن شیر مادر و جایگزینی آن با شیر خشک، سبب کاهش زردی شود.

up ribbon: تشخیص 4-حدود10تا20درصدنوزادان بعد از ترخیص،مجددا به علت زردی بستری میشوند.لذا توصیه میشود نوزادان24 تا48 ساعت بعد از ترخیص به متخصص کودکان مراجعه نمایند.
نوزادان با زردی شدید بایستی از نظر شنوائی بررسی شوند.

5- به نظر نمی رسد که نوع تغذیه مادر، بر میزان زردی نوزاد تاثیری چشمگیری داشته باشد. لذا توصیه به خوردن غذاهای گرمی یا سردی، اغلب بیفایده است.
6-مصرف داروهائی مثل فنوباربیتال به طور معمول در زردی های نوزادان توصیه نمی شود زیرا نوزاد را بی حال و مصرف شیر را کم می کند مصرف فنوباربیتال محدود به موارد طول کشیده و مقاوم زردی است که آن هم بایستی توسط پزشک متخصص تجویز شود.
7- استفاده از داروهای خانگی مثل ترنجبین و مصرف آب و آب قند برای کاهش زردی توصیه نمی شود. استفاده از داروهای خانگی سبب کم آبی، اسهال و بیحالی نوزاد می گردد.بر اساس تجربیات علمی بعضی از داروهای گیاهی باعث کاهش زردی نوزاد می شوند ، بعضی از این داروها بی تأثیر و گاهی مضر می باشد . بنابراین داروهای گیاهی را فقط بعد از مشورت با پزشک مصرف نمایید .

8- پوشیدن لباس زرد، سبب تشدید زردی نمی شود ولی ممکن است سبب اشتباه در برآورد میزان زردی شود.