مدیریت پرستاری

تعهد حرفه ای یکی از مؤلفه های مؤثر بر حرفه مند ماندن و ارتقای حرفه مندی است که التزام به آن، فواید گسترده ای برای افراد حرفه ای، سازمانها و گیرندگان خدمات از یک حرفه دارد.

پرستاری به عنوان یک حرفه، ارزشها، معیارها و کدهای حرفه ای منحصر به خود را دارد و پرستاران به عنوان افراد حرفه ای، ملزم به رعایت این موارد هستند.

تعهد یکی از اصلی ترین متغیرهایی است که بر ارتباط کارکنان در یک سازمان تأثیرگذار است. تعهد حرفه ای اعتقاد به ارزشها و اهداف سازمان، تمایل برای انجام تلاش مؤثر جهت ارتقای حرفه و همچنین اشتیاق برای ماندن در حرفه به عنوان یکی از اعضای آن حرفه، تعریف می شود.

بی شک هر حرفه ای، ایدئولوژی، ارزشها و قوانین منحصر به خود را دارد و تعهد حرفه ای، پذیرش این موارد و تلاش برای ارتقای حرفه و فرد است.

تعهد حرفه ای مجموعه رفتارهایی است که سبب برقراری اعتماد و اطمینان در تعاملات افراد حرفه ای با مشتریان و همکاران می شود. مطالعات نشان می دهند که تعهد حرفه ای کارکنان بر میزان رضایت آنها از شغل و تمایل بیشتر برای باقی ماندن در حرفه خود، تأثیر بسزایی دارد.

تعهد به حرفه در بخش بهداشت و درمان، اثرات مثبتی بر ارائه مراقبت باکیفیت به بیماران دارد. این امر بر اهمیت تعهد به حرفه در کنار تعهد به سازمان، تأکید دارد. چراکه تعهد به سازمان به تنهایی، موجب می شود که فرد خود را تنها در قبال مقررات و قوانین سازمانی مسئول بداند درحالیکه تعهد به حرفه، امری فراسوی رعایت قوانین و مقررات سازمانی صرف است.

تعهد حرفه ای بیان کننده آن است که افراد چگونه در حرفه خود اجتماعی شده و فراسوی مرزهای شغلی، جهت ارتقای حرفه تلاش می کنند. به بیانی دیگر، تعهد حرفه ای، به درک و دیدگاه افراد نسبت  به حرفه خود، ناظر است.

ابعاد اصلی تعهد حرفه ای شامل نوع دوستی ، وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری، شرافت و درستکاری، احترام به دیگران، تعالی شغلی و عدالت است.

هرچند به نظر می رسد که مؤلفه های تعهد حرفه ای بسیار انتزاعی هستند، اما جهت تعیین رفتارهایی که نشانگرهای تعهد حرفه ای در نیروی انسانی هستند، ابزارهای گوناگونی تدوین شده است.

توجه به جزییات در کار، انجام تمام و کمال وظایف محوله، توجه به کیفیت خدمات، توجه به هزینه ها، پیروی از سیاستهای سازمان، تمایل به انجام داوطلبانه امور شغلی و همچنین تمایل به پذیرش مسئولیت ها به طور داوطلبانه، انجام خدمات با کیفیت حتی در شرایطی که نظارتی وجود ندارد، ارائه پیشنهادات مناسب و مؤثر در جهت بهبود کیفیت خدمات و ارتقای سازمان، کاهش زمان تاخیر و غیبت، اشتیاق برای انجام وظایف، اعتلای دانش و آگاهی حرفه ای، تمایل و تعهد به کار تیمی، برخی از نشانگرهای تعیین تعهد حرفه ای هستند.

پرستاری به عنوان یک حرفه انسانی، به دلیل آن که دارای بدنه دانش منحصر به فرد است، مبنای نظری خاص خود را دارد؛ دارای دوره های آموزش آکادمیک، سازمانهای حرفه ای در راستای استحصال استقلال حرفه ای به عنوان یک حرفه می باشد.

پرستاری معیارهای مستحکمی برای آنکه، آن را حرفه بنامیم دارد؛ تعهد به خدمت رسانی اجتماعی، اعتقاد به شأن و منزلت انسانها و قابل احترام بودن آنها و تعهد به اعتلای آموزش، از جمله این معیارها هستند. تعهد حرفه ای در پرستاری، به معنای پذیرش ارزشهای حرفه ای، التزام به اخلاقیات، تمایل به ماندن در حرفه پرستاری و اعتلای آن است.

جهت ارائه خدمات پرستاری با کیفیت و انجام مسئولیت های اساسی حرفه در راستای استحصال ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماریها، اعاده سلامت و تسکین آلام بیماران و مددجویان فارغ از سن، جنس، رنگ پوست، نژاد یا سایر متغیرها با الزام به مدنظر قرار دادن تفاوتهای فرهنگی، حق حیات، استقلال، عدم اضرار و عدالت با استقرار تعهد حرفه ای معنا پیدا می کند.

 مطالعات نشان می دهند پرستارانی که به حرفه خود متعهد هستند، سلامت بیمار را اولین اولویت خویش می دانند.

 از دیگر نشانگان تعهد حرفه ای در پرستاری، مسئولیت پذیری اجتماعی است. درک پرستاری و پذیرش آن، وفاداری به حرفه و ماندن در آن از جمله مؤلفه های تعهد حرفه ای پرستاری است.

 افتخار به پرستار بودن، تمایل به ادامه فعالیت در حرفه پرستاری، وفاداری به حرفه، ارتقای دانش حرفه ای پرستاری، نوعدوستی، ایثار و از خودگذشتگی، احترام به حقوق، شأن و کرامت انسانها، التزام به اخلاقیات و کدهای اخلاقی از جمله مؤلفه های تعهد حرفه ای در پرستاری است که رعایت آنها، ارتقای حرفه پرستاری و افزایش رضایتمندی پرستاران و بیماران را درپی خواهد داشت.

محمدعلی چراغی، دانشیار پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی تهران

فاطمه خوشنوای فومنی، دانشجوی دکتری پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی تهران

منبع: (چکیده مقاله ارائه شده در سومین  کنگره اخلاق پرستاری)