مدیریت پرستاری

ماساژ نوزادان و شیرخواران

نخستین رابطه نوزاد با دنیای خارج از طریق لمس کردن حاصل می شود .

لمس کردن حسی است که نوزاد از طریق پوست و سپس به وسیله دهان آن را تجربه می کند .

تأثیر ماساژ بر رشد و تکامل :

* ماساژ  ارتباط عاطفی والدین از طریق لمس و نوازش،شناخت بدن وکشف خصوصیات فرزندشان است . در حقیقت والدین با فرزند خود از طریق ماساژ و لمس صحبت می کنند واز طریق ارتباط چشم و پوست با پوست و تبادل لبخند و محبت احساس عاطفی خود را با او تقویت می کنند. 

درچهارهفته اول زندگی که به آن دوران نوزادی    می گویند حرکات ماساژ روی نوزادی بدن نوزاد بیشتر شکل کلی داشته و کمتر به جزئیات پرداخته می شود ومیزان فشار وضربه بسیارملایم، نوازشی وبا سرانگشتان خواهد بود تا باعث آزردگی نوزاد نشود.

مدت زمان آن هم معمولاً بین 15-7 دقیقه است . اما در ماساژ شیرخواران که از ماه دوم شروع تا پایان 24 ماهگی شیرخوار ادامه می یابد فشار ماساژ    می تواند برحسب سن و جسته ی بدن شیرخوار به مرور قوی تر شود و تا جایی که شیرخوار ازماساژ اذیت نشود این مدت معمولا ً بین 15- 25 دقیقه  زمان دارد .

ویژگیهای حرکات ماساژ:

حرکات ماساژ باید با آرامش ، ریتیمک وبه آهستگی باشد وهرگز حالت قلقلک پیدا نکند و پوست نیابد بخاطر فشار زیاد قرمز شود.

ماساژباید به عنوان یک بازی ویا تفریح ، با شوق و لذت وعشق بین والدین و فرزندشان جریان یابد.

مزایای ماساژ برای نوزاد :

نوزادانی که تجربه ماساژ مناسب و مداومی را داشته اند ازخواب راحتی برخوردار بوده هنگام بیداری نیزهوشیاری بیشتری دارند . این ارتباط  باعث  شادی و آرامش بهبود تکامل جسمی و عاطفی، اعتماد به نفس و ارتباط اجتماعی آنان می شود .

* بهبود تکامل عصبی ؛

* بهبود وضعیت ایمنی ؛

* تنظیم سیستم گوارش و تنفس ؛

* کاهش ناراحتی نوزاد از قولنج یا کولیک شکم ، گرفتگی بینی ؛

* کاهش اضطراب و نگرانی درنوزاد وتمرین آرامش و آسودگی ؛

* کاهش گریه و لج بازی نوزاد ؛

* عمیق ترو طولانی تر کردن خواب نوزاد؛

* شکوفاتر وزیباترکردن چهره نوزاد ؛

* بهبودارتباط با والدین والقاءعلاقه ومحبت بیشتر ؛

اهمیت ماساژ در طول زندگی شیرخوار:  

* احساس امنیت

* مهارت اجتماعی 

اهمیت ماساژ برای والدین :

ä آرامش وراحتی ؛

ä حساس شدن نسبت به کودک ؛

ä ایجاد اعتماد به نفس ؛

 äایجاد ارتباط بین والدین و کودک ؛

ä به والدین کمک می کند که پیغام های غیرکلامی شیرخوار خود را بهتر درک کرده و زودتر واکنش مناسب نشان دهند.

ä والدین را در کنترل اضطراب و ناراحتی فرزند و مساعد کردن شرایط بحرانی روحی،توانمندترمی کند.

ä استرس والدین راهنگام دوری از فرزندشان کاهش می دهد.

 ماساژ درمانی چیست ؟   

لمس با دست و حرکت بر روی بافت های نرم بدن نوزاد یا شیرخوار به  منظور درمان ، ماساژ درمانی نام دارد .

ماساژ باعث افزایش موادی در خون می شود که سبب کاهش درد می شود (آندروفین ها) و همچنین با ترشح هورمون سروتونین سبب آرامش در خلق و خوی نوزاد می شود .

همچنین هورمون استرس کورتیزول را آزاد        می نماید به همین دلیل ماساژ اغلب به عنوان یک درمان تکمیلی برای کودکانی که سیستم ایمنی آنها براثراسترس  تضعیف  شده ، توصیه می شود.

آمادگی برای شروع ماساژ :

بهترین زمان انجام ماساژ زمانی است که کودک بیدار و خوشحال است و یک ساعت از تغذیه او گذشته است. وقتی او در آغوش والدین است تحت تأثیر خلق و خوی والدین قرار می گیرد پس باید والدین نیز احساس آرامش و آسودگی داشته باشند تا همین  احساس به  کودک  انتقال  یابد .

G نکته :

Iدستها با دقت شسته شود .

Iدستها با به هم مالیدن یا قراردادن درآب ولرم به مدت 3 تا 4 دقیقه گرم شود .

Iدستها با روغن هایی مثل روغن بادام شیرین، کنجد یا روغن زیتون آغشته شود .

Iانگشتر،دستبند وساعت درآورده شود تا احتمالاً بدن ظریف نوزاد مجروح نشود .

Kازماساژدادن کودک بلافاصله بعدازشیرخوردن یا هنگامی که اوخیلی گرسنه است خودداری شود.

 Jزمانی که کودک تمایل به بازی دارد از ماساژ دادن او پرهیز شود .

Jهنگام شروع ماساژ بهتر است نوزاد لباس برتن نداشته باشند چرا که تماس پوست با پوست قسمت مهم فوائد ماساژ را در بردارد .

Lچنانچه نوزاد یا شیرخوار تب داشته و یا سرماخوردگی دارد ماساژ توصیه نمی شود بیشتر نوزادان و شیرخواران دراین وضعیت ماساژ را دوست ندارند اما درآغوش گرفتن آنها برایشان لذت بخش و آرام بخش است .

 Lتا زمان نیفتادن بند ناف اطراف بندناف ماساژ داده نشود.

تهیه و تنظیم :  واحد آموزش مرکز آموزشی درمانی ایزدی ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم