مدیریت پرستاری

محمد میرزابیگی در گفت و گو با خبرنگار نظام پرستاری، وجود یک دوره مهارتی غیر دانشگاهی پیش از کارشناسی پرستاری را نیاز امروز مردم در خدمات غیر تخصصی در گروه پرستاری خواند و گفت: خوب است که همه ما هنگامی که اظهار نظر می کنیم سعی کنیم نظرمان بر اساس معیارهای کارشناسانه و علمی باشد و 4 فاکتور اعم از نیاز مردم و نظام سلامت، شأن و منزلت مراقبت های پرستاری و جامعه پرستاری و نظر اکثریت جامعه پرستاری را مد نظر قرار دهیم و از همه مهمتر اینکه در نظر داشته باشیم در محضر خداوند هستیم و در قبال گفتار و کردارمان نزد خداوند دیر یا زود باید پاسخگو باشیم. وی با اشاره به نیاز مردم و نظام سلامت به این رده خدمتی گفت: چه کسی است که نداند در حال حاضر در مراکز بهداشتی و درمانی، مراقبت های پرستاری اولیه به درستی به مردم ارائه نمی شود و نوعاً همراهان بیمار و مردم این خدمات را به دوش گرفته اند و مردم در این مسئله گله مند هستند و بر اساس اطلاعاتی که مردم دارند، گمان می کنند که اینها وظایف پرستاران است که در ارائه آنها کوتاهی می شود در صورتیکه این طور نیست که پرستاری دانشگاهی، خدمات اولیه ارائه کند و این وظایف در همه جای دنیا توسط رده های غیر دانشگاهی ارائه می شود. رئیس کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: در ایران نیز ما به وجود رده غیر دانشگاهی در گروه پرستاری نیاز داریم و در همه جای دنیا سطوح پرستاری از اولیه تا تخصصی سطح بندی شده است و در کشورهای مختلف از کشورهای همسایه تا اروپایی نیز این موضوع مشاهده می شود. وی تصریح کرد: در کشور ما نیز پسندیده نیست که از پرستاری که 4 سال درس دانشگاهی خوانده و کارشناس شده است به محض ورود به بخش، ابتدایی ترین خدمات را از وی طلب کنیم که نه در شرح وظایفش می گنجد و نه در شأن اوست و از طرفی نیز ارائه این خدمات نیاز مردم است. میرزابیگی افزود: اولاً در دنیا برای این مشکل راهکار وجود دارد که چه باید کرد تا هم خدمات عمومی و هم خدمات تخصصی پرستاری به مردم ارائه شود و در عین حال هر کس متناسب با شأن تحصیلی و درجه و سطح تحصیلی خود ارائه خدمات کند. وی اضافه کرد: در ایران نیز پیش از این ما سه رده تعریف شده تحت عناوین کمک بهیاری، بهیاری و کاردانی پرستاری پیش از کارشناسی پرستاری داشتیم و در یک مقطعی این رده ها حذف شدند که در آن زمان نیز سازمان پرستاری مداخله ای نیز در این زمینه نداشت و متاسفانه رده ای هم جایگزین رده های حذف شده، نشد. معاون پرستاری وزارت بهداشت ادامه داد: این مسئله موجب شد که وقتی به معاونت پرستاری وزارتخانه آمدیم با لحاظ نیاز مردم و خواست خود جامعه پرستاری بویژه دانشجویان و اقشار جوان، رده ای مهارتی و غیر دانشگاهی در گروه پرستاری احیاء شود و هیچ کسی نیز در این امر تردید ندارد و برای انتخاب عنوان این رده نیز موضوع را به افکار سنجی جامعه پرستاری گذاشتیم. وی افزود: این افکارسنجی به سفارش معاونت پرستاری توسط معاونت فنی سازمان نظام پرستاری انجام شد و مستندات آن نیز به صورت دقیق در سازمان وجود دارد که البته در این نظر سنجی در نتایجی که در شهرستانها و تهران حاصل شد، تفاوت هایی وجود دارد. میرزابیگی با استناد به نظر سنجی انجام شده برای عنوان رده مهارتی و غیر دانشگاهی در گروه پرستاری گفت: بر این اساس 60 درصد در عموم شهرستانها، 80 درصد در استانهای مرزی و محروم، 50 درصد در بخش خصوص در تهران و 30 درصد در بیمارستانهای دانشگاهی در تهران، پیشنهاد دادند که این رده چیزی شبیه بهیاری باشد. وی افزود: سپس با لحاظ تمامی جوانب، گروهی متشکل از بورد پرستاری با همکاری معاونت پرستاری و صاحب نظران پرستاری تشکیل شد و دستورالعمل و کوریکولوم های لازم در این رابطه تدوین شد و بنا است که فعلاً به صورت آزمایشی توسط بخش غیر دولتی به اجرا گذاشته شود تا به این ترتیب تعداد محدودی نیرو تربیت شوند تا ببینیم کارآمدی و کارایی این دوره چقدر است. رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به برخی شبهه افکنی ها مبنی بر واگذاری این مسئولیت به یک گروه خاص گفت: در همین جا باید بگویم که کسانی که مطرح کرده اند که این دوره که قرار است منجر به تربیت 10 هزار نفر شود، به صورت انحصاری به گروهی خاص واگذار شده است، دروغی بزرگ و واقعاً غیر اخلاقی است. وی افزود: در حدود 7 الی 8 مجموعه در حال حاضر برای این منظور اعلام آمادگی کرده اند و نه تنها در مورد تعداد نیروهایی که باید تربیت کنند، توافقی نشده است بلکه به هیچ کدام نیز به طور کامل سپرده نشده است و اصلاً از عقل به دور است که توسط بخش غیر دولتی یک همچنین مأموریتی به یک مجموعه خاص سپرده شود زیرا در این صورت نه تنها رقابتی معنا نمی یابد بلکه هزار و یک شبهه دیگر پیش می آید. میرزابیگی ادامه داد: این درحالی است که در طول دوره خدمتی ما که هم اکنون وارد دهه سوم شده است، چنین چیزهایی وجود نداشته است که بخواهیم به کسی رانتی بدهیم و یا از رانتی استفاده کنیم. وی یادآور شد: لذا این دروغی بزرگ و غیر اخلاقی است و از بین 7 الی 8 مرکز غیر دولتی که برای این موضوع درخواست داده اند، هم اکنون با 2 الی 3 مجموعه توافقات اولیه انجام شده است که به شرط داشتن صلاحیت لازم و رعایت شرایط پیش بینی شده اقدام به تربیت تعداد محدودی نیرو کنند تا امکانات و توانشان و خروجی آنها ارزیابی شود و البته در حین اجرای کار نیز تحت کنترل و نظارت جدی از سوی دانشکده های پرستاری هستند. معاون پرستاری وزیر بهداشت در پاسخ به این سوال که چرا بخش غیردولتی برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده است، گفت: دلیل این است که هر زمان نیازمان رفع شد و نیروی لازم در این بخش تأمین شد بتوانیم با توجه به نیاز زمان، اقدام به اعمال تغییر، اصلاح و یا تعطیل فعالیت این مراکز کنیم و بعد از اتمام تعهدها به راحتی تسویه حساب شود. وی افزود: ما اگر این موضوع در قالب بخش دولتی و با ایجاد مراکزی مثل مدارس بهیاری اجرا می کردیم دیگر بستن آنها غیر ممکن می شود و از همین رو اجرای این طرح به بخش غیر دولتی سپرده شده است. میرزابیگی در واکنش به برخی شبهه های ایجاد شده مبنی بر اینکه این نیروها ممکن است جایگزین پرستاران شوند، گفت: با وجود نزدیک به 180 دانشکده پرستاری که ما ظرف چند ماه گذشته، ظرفیتشان را دو برابر افزایش داده ایم و با توجه به رشد و گسترش دوره های تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکترا)، امکان ندارد که این نیروها بخواهند جای پرستاران انجام وظیفه کنند بلکه این نیروها به جای خودشان هستند و مشابه سایر کشورهای دنیا، یک تناسبی با پرستاری خواهند داشت و اصلاً بنا نیست که وظایف پرستاری را انجام دهند. وی افزود: این طرح در حقیقت از جنس و نوع کارهایی است که قرار است بر آن اساس جامعه پرستاری از درون برای خودش تصمیم گیری کند و مبتنی بر همان سیاستی است که نباید اجازه دهیم دیگران برای ما تصمیم گیری کنند. رئیس کل سازمان نظام پرستاری اظهار داشت: قرار است نیروهایی که در جریان این طرح تربیت می شوند بسته به نیاز منطقه ای، نیاز بومی و آمایش سرزمینی مناطق محروم و غیر محروم در سراسر کشور توزیعی متناسب شوند و شاید اصلاً نیاز باشد که در مناطقی مانند تهران، با سیاست های دیگری کار پیش برود. وی ادامه داد: لذا همه این آیتم ها در نظر گرفته شده است ولی نکته مهم اینجاست که قرار نیست این نیروها تحت هیچ شرایطی جای پرستاری را بگیرند و وظایف پرستاری را انجام دهند و در انتخاب نام و عنوان برای این نیروها نیز هیچ تعصبی وجود ندارد. معاون پرستاری در خاتمه خطاب به منتقدان این طرح گفت: انتظار این است که منتقدان نیز به جای انتقاد و سر و صدا و تخریب صرف، اگر پیشنهادی در باره عنوان یا روند اجرای این موضوع، دارند بر اساس آنچه نیاز مردم و نظام سلامت است، ارائه دهند و بی شک راهکارها و پیشنهادات آنها نیز در فرایند اجرای این طرح مد نظر قرار خواهد گرفت.